Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το διήμερο 3ο Ιστορικό Συνέδριο Ραψάνης που διοργανώθηκε από τον Μορφωτικό Σύλλογο Ραψάνης στο ισόγειο του Κοινοτικού Καταστήματος Ραψάνης σε συνεργασία με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη και υπό την αιγίδα του Δήμου Τεμπών και αφιερώνεται στη μνήμη του Θανάση Δουμακή, πρώην Προέδρου του Μορφωτικού Συλλόγου επί σειρά ετών, πρωτεργάτη στη διοργάνωση των δυο προηγούμενων συνεδρίων των ετών 1997 και 2010.
Σάββατο 28/7/2018
Κατά την πρώτη ημέρα των εργασιών του, το τίμησαν με την παρουσία τους ο Δήμαρχος Τεμπών κ. Κων/νος Κολλάτος, ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Απόστολος Μπέμπης, ο επικεφαλής της μείζονος Αντιπολίτευσης του Δ. Τεμπών, κ. Γεώργιος Μανώλης, ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Ραψάνης, κ. Νίκος Γαγάρας, Δημοτικοί και Τοπικοί Σύμβουλοι και πολλοί σύνεδροι.
Η Πρόεδρος του Μορφ. Συλλόγου Ραψάνης, κ. Καλλιόπη Γαζέτα ανέγνωσε τους χαιρετισμούς που απέστειλαν οι βουλευτές του Ν.Λάρισας, κ.κ. Μ.Χαρακόπουλος και Χρ. Κέλλας. Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Δήμαρχος κ. Κολλάτος, ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Μπέμπης και η Γραμ. του Συλλόγου Γυναικών Ραψάνης ως εκπρόσωπος του Συλλόγου.
Στη συνέχεια και πριν την έναρξη της 1ης Συνεδρίας, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή για τα θύματα των φονικών πυρκαγιών της 23ης Ιουλίου 2018 στην Αττική.
Κατά την 1η Συνεδρία, παρουσίασε την εισήγησή του ο κ. Κ. Σπανός, εκδότης του ΘΗΜ, για τη Ραψάνη του 16ου αι. και τα νέα στοιχεία που προέκυψαν μέσα από τη μελέτη των απογραφικών στοιχείων που εστάλησαν προς τον Μορφωτικό Σύλλογο Ραψάνης επ’αμοιβή από τον οθωμανολόγο καθηγητή Levent Kayapinar, μίλησαν επίσης η κ.Βουβούση Μαρία για τον Ραψανιώτη Επίσκοπο Πλαταμώνος και Λυκοστομίου Διονύσιο, η κ.Μπατσίλα Μαρία σχετικά με τις δωρεές προς τον Ι.Ν.του Αγ.Αθανασίου, ο κ.Ποντίκας Απόστολος παρουσίασε τη Ραψάνη στα προεπαναστατικά πολεμικά γεγονότα του Ολύμπου έως την επανάσταση του 1878 και ο κ. Ζδάνης Νικόλαος αναφέρθηκε στο παράδειγμα της Ραψάνης για τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας.
Πολύ ιδιαίτερη υπήρξε και η παρουσία του κ. Ευάγγελου Καραμανέ, νυν Προέδρου του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, που ανέλαβε να παρουσιάσει την εισήγηση της κ. Αικ. Πολυμέρου-Καμηλάκη, τέως Προέδρου στο Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδ. Αθηνών, “Οι Άνθρωποι του Τόπου: Προσωπικές ιστορίες και τοπική ιστορία”, η οποία λόγω σοβαρού λόγου δεν μπόρεσε να παραβρεθεί στο Συνέδριό μας. Ο γλαφυρός τρόπος ανάγνωσης, το ιδιαίτερο γλωσσικό ιδίωμα και η αναφορά σε ένα πολύ οικείο πρόσωπο της Ραψάνης, την αείμνηστη παραμυθού Ευανθία Κιου (Βαγενά), καθήλωσαν το κοινό.
Στο διάλειμμα μεταξύ της 1ης και της 2ης Συνεδρίας, προσφέρθηκαν δροσερά ροφήματα και γλυκά κεράσματα στους συνέδρους και συμμετέχοντες στα Γραφεία του Μορφ. Συλλόγου που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από την πλατεία.
Κατά τη 2η Συνεδρία, υπήρξαν τρεις πολύ σημαντικές εισηγήσεις που τράβηξαν την προσοχή μας, από τον κ. Δημ. Μπάρμπα σχετικά με τα πρώτα εμπορικά παραπήγματα στην Αγ. Παρασκευή των Τεμπών, τον κ. Γιάννη Φασούλα που μίλησε για τη Ραψάνη στα χρόνια της Κατοχής και τον κ. Στυλιανό Κυριαζή που παρουσίασε μια συγκριτική προσέγγιση για την κοινοτική οικονομία και τη σύγχρονη οικονομία στο χωριό της Ραψάνης. Η πρώτη ημέρα του Συνεδρίου ολοκληρώθηκε με την προβολή του βίντεο που δημιούργησε ο κ.Βασίλειος Τσολάκης, για την Ι.Μ. των Αγ. Θεοδώρων και την εικονογράφησή τους.
Ακολούθησε γεύμα για τους εισηγητές σε κατάστημα στην πλατεία του χωριού μας.
Κυριακή 29/7/2018
Πολύ τιμητική ήταν η παρουσία του Δημάρχου Τεμπών, κ. Κ. Κολλάτου, του επικεφαλής της μείζονος Αντιπολίτευσης, κ. Γ. Μανώλη, του Περιφερειακού Συμβούλου, κ. Ν. Πουτσιάκα, του Προέδρου της Τοπ. Κοινότητας Ραψάνης, κ. Ν. Γαγάρα, του τοπικού συμβούλου, κ. Γ. Νικολάου και πολλών Ραψανιωτών και φίλων της Ραψάνης.
Η δεύτερη ημέρα των εργασιών του Συνεδρίου ξεκίνησε στις 10π.μ. και αποτελούνταν από δύο συνεδρίες και πάλι, την 3η και την 4η συγκεκριμένα.
Η 3η Συνεδρία ήταν αφιερωμένη σε εισηγήσεις και παρουσιάσεις από φορείς και συλλόγους που δραστηριοποιούνται στο χωριό μας.
Δύο νεαρές γυναίκες, η κ. Βαλεντίνα Δημητριάδου, ψυχολόγος, και η κ. Έρση Ρουμελιώτη, ψυχοκινητική θεραπεύτρια, εκπροσώπησαν τον “Ξενώνα Ραψάνης” του Π.Π.Α. του Α.Π.Θ. παρουσιάζοντας τις εισηγήσεις: “Όταν η Εναλλακτική Κοινότητα ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ συνάντησε τους ανθρώπους της Ραψάνης” και “Το Πρόγραμμα Ενταξιακών, Εκπαιδευτικών και Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων Ξενώνας Ραψάνης του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας του Α.Π.Θ. και η σύνδεσή του με την τοπική κοινότητα της Ραψάνης” αντίστοιχα, και μας γέμισαν με αισιοδοξία και ευχάριστα συναισθήματα καθώς μας υπενθύμισαν με εμφατικό τρόπο τη σημασία της αλληλεγγύης και της θετικής αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών των κοινοτήτων και των κατοίκων του χωριού, αλλά και την εξαρχής φιλόξενη στάση των Ραψανιωτών προς αυτές τις προσπάθειες.
Μετά τον “Ξενώνα Ραψάνης” ήρθε η σειρά της Δημ. Βιβλιοθήκης με την Υπεύθυνή της, κ. Χάιδω Πανταζή, να παρουσιάζει με αρκετό φωτογραφικό υλικό τα “Λαογραφικά έθιμα με τη ματιά των παιδιών, τις δράσεις της Βιβλιοθήκης τα τελευταία 6 χρόνια με θέμα τη λαογραφία του τόπου”.
Κατόπιν, η κ.Ανδρομάχη Τσάτσαρη, συνταξιούχος δασκάλα, μέλος του Συλλόγου Γυναικών Ραψάνης, ανέπτυξε το θέμα για “Τα Μουστώματα”, την τέχνη και τη μαγειρική των γυναικών της Ραψάνης, τα γλυκά του μούστου που αποτελούν μια πανάρχαια τεχνική. Και από τη θεωρία περάσαμε και στην πράξη, καθώς στο τέλος της παρουσίασής της μοιράστηκε και μουσταλευριά στους συνέδρους και έτσι έφτασε και η ώρα του διαλείμματος, κινηθήκαμε προς τα Γραφεία του Μορφωτικού Συλλόγου για μια ανάπαυση 10 λεπτών συνοδεία δροσερού χυμού.
Ακολούθησε η 4η και τελευταία συνεδρία με την λεπτομερέστατη εισήγηση του κ. Ευάγγελου Παπαθανασίου, αρχαιολόγου και Προισταμένου Εφορείας Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης με τον σχολιασμό του σε μεταβυζαντινές επιγραφές που βρέθηκαν στον ιερό ναό Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, (μέσα του 16ου αιώνα), της Μονής των Αγίων Θεοδώρων, των ενοριακών ναών του Αγίου Αθανασίου και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
Η τελευταία εισήγηση ανήκε στην κ. Βλαχοστέργιου Ευαγγελία, συνταξιούχο φιλόλογο και Γραμματέα του Μορφωτικού Συλλόγου Ραψάνης με τίτλο: “Άγιοι Θεόδωροι: ο τόπος και οι άνθρωποι” και αφορούσε στην Ιερά Μονή και τη σχέση των ανθρώπων και του τόπου με αυτή, η οποία βρίσκεται απέναντι από το χωριό της Ραψάνης και έπαιζε πάντα σημαντικό ρόλο στη ζωή του χωριού και των κατοίκων του. Σημειώνεται ότι αυτή την περίοδο γίνονται εργασίες ανακατασκευής της σκεπής της Μονής από την Περιφέρεια Θεσσαλίας και με την επιστασία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Λάρισας.
Το διήμερο πετυχημένο Ιστορικό Συνέδριο Ραψάνης έληξε με την παρουσίαση των συμπερασμάτων του από την κ. Καλλιόπη Γαζέτα, φιλόλογο αγγλικής και Πρόεδρο του Μορφ. Συλλόγου Ραψάνης, που παρατίθενται ακολούθως.
Συμπεράσματα 3ου Ιστορικού Συνδεδρίου Ραψάνης
Ραψάνη, Σάββατο 28 & Κυριακή 29 Ιουλίου 2018
Κυρίες και κύριοι,
Κατά τη διάρκεια των διήμερων εργασιών του 3ου Ιστορικού Συνεδρίου Ραψάνης που διοργανώσαμε και έληξε σήμερα, διαπιστώθηκε μέσα από τις πολλές και ενδιαφέρουσες εισηγήσεις και παρουσιάσεις η μεγάλη σημασία της έρευνας των γραπτών και προφορικών πηγών για τη γνώση που έχουμε αποκτήσει σχετικά με την πορεία της Ραψάνης μέσα στον χρόνο.
Είναι φανερό πως η ιστορία, ο πολιτισμός, τα έθιμα, τα λαογραφικά στοιχεία, η παράδοση, η οικονομική και κοινωνική ζωή της Ραψάνης διαφωτίζονται σαφώς μέσω της μελέτης των γραπτών πηγών, αλλά παράλληλα η λεπτομερής και προσεκτική καταγραφή των προφορικών πηγών εμβαθύνει την ιστορική γνώση, και κυρίως, ενισχύει την κοινοτική συνείδηση, την αίσθηση του ανήκειν σε μια ζωντανή κοινότητα ανθρώπων, που φυσικά για να συνεχίσει να υπάρχει, χρειάζεται ενεργά μέλη, ανθρώπους με κοινωνική ευθύνη και διάθεση προσφοράς, με αλληλεγγύη και μοίρασμα, πρόσωπα που θα συμμετέχουν και στην ουσία θα συνδιαμορφώνουν τη ζωή και την ιστορία της Κοινότητας, με έγνοια και αγάπη για τον τόπο τους.
Η Ραψάνη του παρελθόντος, αλλά, όπως με μεγάλη χαρά διαπιστώνουμε, και η Ραψάνη του παρόντος, ήταν και παραμένει μια ζωντανή κοινότητα, όπου υπάρχει συμμετοχή σε δρώμενα, μια κοινότητα με ανθρώπους που επιθυμούμε να βλέπουμε την ιστορία και την παράδοση του τόπου μας, όχι μόνο σαν ιστορικό απολίθωμα, δηλαδή σαν κάτι νεκρό που απλά και μόνο γίνεται αντικείμενο στείρας έρευνας, αλλά και σαν ένα ζωντανό στοιχείο που πρέπει να ενσωματώσουμεκαι να προσαρμόσουμε στη σημερινή πραγματικότητα.
Καμιά κοινότητα δε ζει χωρίς ενεργά και δρώντα μέλη, ανθρώπους που συμμετέχουν, προτείνουν, οργανώνουν δράσεις, συζητούν, συνεργάζονται και συνδιαμορφώνουν κατ’ουσίαν την κοινωνική ζωή και ιστορία του τόπου τους. Άλλωστε, ό,τι συμβαίνει στο παρόν είναι αυτό που θα καταγραφεί ως ιστορία στο μέλλον.
Γι’αυτό και ως Μορφωτικός Σύλλογος Ραψάνης υποσχόμαστε ότι θα συνεχίσουμε να γεννούμε ιδέες, να αναζητούμε και να στηρίζουμε συνεργασίες, να προτείνουμε, να ερευνούμε, να δρούμε με στόχο την ανάδειξη του χωριού μας.
Ευχαριστούμε θερμά τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Ραψάνης για τη συνεργασία και τον Δήμο Τεμπών υπό την αιγίδα του οποίου ετέθη το Συνέδριό μας, καθώς και όλους εσάς που λαμπρύνατε το Συνέδριό μας με τις ενδιαφέρουσες εισηγήσεις σας, είτε ως πρόσωπα είτε ως εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων, όπως ο “Ξενώνας Ραψάνης” του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ο Σύλλογος Γυναικών Ραψάνης.
Ευχαριστούμε από καρδιάς όλους όσοι στηρίξατε, παραβρεθήκατε, συμμετείχατε στις εργασίες του Συνεδρίου. Ευελπιστούμε σε ανάλογη συνέχεια και ζητούμε την κατανόησή σας για τυχόν αστοχίες και τεχνικά λάθη κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου.
Ως Μορφωτικός Σύλλογος Ραψάνης, έχουμε αποδείξει ότι είμαστε ανοιχτοί σε προτάσεις, ιδέες, δράσεις από κοινού με όλους τους φορείς του χωριού μας γιατί το μαζί προσθέτει ιδιαίτερη αξία και στις δράσεις και στους ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτές, αλλά και συνολικά στον ίδιο τον τόπο!
Σύνταξη και παρουσίαση: Καλλιόπη Μ. Γαζέτα, Πρόεδρος Μορφωτικού Συλλόγου Ραψάνης
